Wat gaan we ervoor doen?

Ieder kind heeft recht op een veilige omgeving om ongestoord te kunnen opgroeien. Dit is de basis
voor een kind om zich optimaal te ontwikkelen en op te groeien tot een zelfredzame inwoner die
positief bijdraagt aan de samenleving. Om dat te bereiken is er voor kinderen en jongeren een
kansrijke, veilige en gezonde situatie nodig in en om het gezin.
Helaas staat dit onder druk door problemen als bestaansonzekerheid, mentale gezondheid, prestatiedruk en (vecht)scheidingen. Al deze maatschappelijke kwesties oplossen via de jeugdhulp leidt tot overbelasting van het zorgstelsel met lange wachtlijsten tot gevolg. In 2023 zijn we gestart met ‘het fundamentele gesprek’ over opgroeien en opvoeden, waarin de verantwoordelijkheid wordt gedeeld door onder andere ouders, buurtgenoten, scholen, verenigingen en de gemeente. We zullen de toegang tot jeugdzorg prioriteit blijven geven en passende ondersteuning bieden die aansluit bij gezinsbehoeften.
In 2024 wordt de lokale toegang versterkt zodat wordt voldaan aan de leidraad werken aan veiligheid. Hierdoor is de gemeente goed voorbereid op de ontwikkelingen in de veiligheidsketen. De samenwerking met de partners, zoals de huisartsen en het onderwijs, wordt doorgezet en uitgebreid. Hierbij wordt goed gebruik gemaakt van ieders expertise. Het hulpaanbod wordt versterkt zodat zo snel mogelijk passende hulp beschikbaar is wanneer dat echt nodig is. De groei van aantal jeugdigen dat jeugdhulp nodig heeft vlakt af (circa 2.100 jeugdigen), wel is de verwachting dat de complexiteit van de problematiek toeneemt en daarmee ook de duur en kosten van de trajecten. Ook wordt nadrukkelijk rekening gehouden met het aanbieden van laagdrempelige hulp en de lokale toegang. Thema’s als normalisering en afbakening van de jeugdhulp staan centraal. Dit is in lijn met de Hervormingsagenda Jeugd.

Stand van zaken:

In 2024 is gestart met ‘het fundamentele gesprek’ over opgroeien en opvoeden, waarin de verantwoordelijkheid wordt gedeeld door onder andere ouders, buurtgenoten, scholen, verenigingen en de gemeente. In het kader hiervan heeft op 13 maart 2024 een brede bijeenkomst plaatsgevonden met raadsleden, partners en ervaringsdeskundigen en twee toonaangevende sprekers.   
Daarnaast wordt de toegang in 2024 versterkt, aansluitend op wat de inwoner nodig heeft. Het doel van deze beweging is als volgt: jeugdigen en hun ouders krijgen laagdrempelig toegang tot ondersteuning en de toegang is integraal georganiseerd. Het Richtinggevend Kader van de VNG dient als kader om ons bij deze beweging te ondersteunen. De raad wordt jaarlijks via de Monitor Sociaal Domein geïnformeerd. De monitor over 2023 zal voor de zomer aan de raad worden gestuurd.

Vooruitblik:

De komende maanden wordt invulling gegeven aan het vervolg van het fundamentele gesprek en wat dat betekent voor de jeugdhulp en aanpalende domeinen. Daarnaast wordt in 2024 meer duidelijk welke impact de landelijke ontwikkelingen hebben op de jeugdhulp. In dat kader wordt onderzocht op welke manier invulling wordt gegeven aan het Richtinggevend Kader van de VNG. Verder wordt besloten op welke manier opvolging wordt gegeven aan de pilot regie. De uitkomsten van de pilot dragen bij aan de manier waarop invulling wordt gegeven aan het versterken van de toegang. Tevens wordt in 2024 de samenwerking met partners zoals de huisarts, het onderwijs en de GGZ doorgezet en uitgebreid. Bovendien wordt het hulpaanbod versterkt zodat zo snel mogelijk passende hulp beschikbaar is wanneer dat echt nodig is.  

In 2024 wordt een start gemaakt met de uitvoering van het nieuwe gemeentelijke Wmo-beleid.  De gemeente wil stimuleren dat kwetsbare inwoners zo lang mogelijk thuis kunnen blijven wonen en kunnen deelnemen aan het dagelijks leven. Niet alleen met voorzieningen, maar ook met aandacht: met mensen die eenzaam zijn gaan we in gesprek. We versterken de zelfredzaamheid van inwoners, zorgen voor een solide sociale basis en zetten in op de onderlinge betrokkenheid van inwoners. Ook zorgen we voor een goed vangnet van voorzieningen voor inwoners die het op eigen kracht of met hulp van naasten en vrijwilligers niet redden. Om dit te bereiken zorgen we voor laagdrempelige toegang tot hulp en werken we intensief samen met onze maatschappelijke partners.

De groei van aantal inwoners dat een maatwerkvoorziening nodig heeft vlakt af (circa 4520 inwoners). De verwachting is echter dat het aantal inwoners met een zorgvraag nog wel zal blijven stijgen, met name ook vanwege de vergrijzing. Ook is de verwachting dat de complexiteit van de problematiek toeneemt en daarmee ook de duur en kosten van de in te zetten maatwerkvoorzieningen.

Stand van zaken:

De koersbrief voor het nieuwe Wmo-beleid is opgesteld en wordt nog voor de zomer aan de gemeenteraad aangeboden. In de koersbrief wordt ingegaan op vele ontwikkelingen die de afgelopen jaren hebben plaatsgevonden, zoals wetswijzigingen, vergrijzing, wachtlijsten, krapte op de arbeidsmarkt en een steeds groter wordende financiële druk als gevolg van toenemende en complexere zorgvragen. Op basis hiervan is in de koersbrief de richting voor het nieuwe Wmo-beleid uitgewerkt. De koersbrief heeft als doel de raad te informeren en uit te nodigen voor een dialoog over de voorgestelde richting voor het nieuwe Wmo-beleid.
De samenwerking met partners verloopt doorgaans goed en met partners in de eerstelijnszorg wordt deze versterkt.  
De druk op het voorliggende veld wordt jaarlijks steeds groter. Dit komt mede door de vergrijzing en de stijging in complexiteit van zorgvragen.  
Over het Wmo-maatwerk wordt de raad jaarlijkse geïnformeerd met de Monitor Sociaal Domein. De monitor over 2023 zal voor de zomer aan de raad worden aangeboden.  
De nieuwe inkoop van de Wmo-begeleiding, dagbesteding en kortdurend verblijf, is in 2023 afgerond. Met ingang van 2024 worden de nieuwe producten ingezet. Binnen deze inkoop zijn er een aantal nieuwe producten die beter moeten aansluiten bij de behoefte van cliënten.  
Voor huishoudelijke ondersteuning loopt er momenteel een kostprijsonderzoek. Dit onderzoek moet zichtbaar maken of de tarieven die de gemeente betaalt voor de afgenomen diensten marktconform zijn. Naar verwachting heeft dit financiële consequenties voor de gemeente. De resultaten hiervan worden medio 2024 verwacht, waarna ook de effecten inzichtelijk kunnen worden gemaakt.

Vooruitblik:

In aanloop naar het nieuwe Wmo-beleid volgt een koersbrief, welke voor de zomer ter informatie aan de raad wordt gestuurd. De raad wordt medio 2024 geïnformeerd over de uitkomsten van het kostprijsonderzoek in het kader van de huishoudelijke ondersteuning.

De sociale zekerheid lijkt steeds verder onder druk te staan, landelijk is de verwachting dat er meer mensen te maken krijgen met armoede. Deze ontwikkeling wordt meegenomen in het nieuwe minimabeleid. Daarnaast stimuleert de gemeente de sociale zekerheid (inkomen en zinvolle participatie) van inwoners onder andere door het verstrekken van bijzondere bijstand en bijstandsuitkeringen, begeleiding bij de inburgering en het voorkomen en oplossen van schulden.
In 2024 wordt het nieuwe re-integratie en participatiebeleid geïmplementeerd, waarbij ofwel ingezet wordt op het begeleiden naar werk of waar dit niet haalbaar is richting participatie. Instrumenten die de gemeente daarbij in inzet zijn onder andere sollicitatietraining, scholing en re-integratietrajecten.

Stand van zaken:

In de eerste maanden van 2024 is er gewerkt aan een koersbrief waarin de evaluatie van het huidige minimabeleid is opgenomen en de koers is beschreven die de gemeente wil varen voor het nieuw te ontwikkelen beleidsplan. De koersbrief is besproken in de commissie Samenleving van 4 maart. Ook is er gewerkt aan de uitvoering en implementatie van het nieuwe re-integratie en participatiebeleid dat in 2023 door de raad is vastgesteld. In de uitvoering zijn geen significante ontwikkelingen te melden met betrekking tot de in- en uitstroom van bijstandsgerechtigden. In het kader van prioritering is de ontwikkeling van het nieuwe handhavingsbeleid verschoven naar 2025. Het huidige handhavingsbeleid wordt in 2024 gecontinueerd. De raad wordt jaarlijks via de Monitor Sociaal Domein geïnformeerd. De monitor over 2023 zal voor de zomer aan de raad worden aangeboden.

Vooruitblik:

Er wordt momenteel gewerkt aan de ontwikkeling van een tweetal beleidsplannen. Het eerste plan betreft het eerder genoemde minimabeleid. Deze zal dit jaar, in het derde of vierde kwartaal, ter besluitvorming worden voorgelegd aan de raad. Ook wordt er in de tweede helft van het jaar een update van het schuldhulpverleningsbeleid aan de raad aangeboden. Het huidige beleidsplan loopt eind 2024 af, maar het beschreven beleid is nog steeds overwegend actueel en effectief. In de update worden de laatste ontwikkelingen meegenomen.  
Ten slotte wordt in het kader van het tekort BUIG de vangnetregeling bij het Rijk aangevraagd. De raad ontvangt dit voorstel voor de zomer.

De wijken Heuvel/Amstel en Prinsenhof worden extra ondersteund vanuit drie opgaven: Jeugd en Onderwijs, Financiële zelfredzaamheid en Fijn en veilig wonen. Het versterkingsprogramma Sterk voor Noord is een wijkgerichte aanpak, die extra inzet op ondersteuning van inwoners in deze wijken om de kansengelijkheid te vergroten en de leefomgeving te verbeteren.
Om kinderen met achterstanden eerder in beeld te hebben wordt er ingezet op versterken van de voorschools educatie en huiswerkbegeleiding. Om ouders te versterken in hun rol, wordt ook ouderparticipatie vergroot.
Vanuit Financiële Zelfredzaamheid, wordt ingezet op het voorkomen en begeleiden bij schulden. Ook op het versterken van het taalonderwijs bij laaggeletterdheid (in het Nederlands) en verhogen van maatschappelijke participatie van inwoners met een uitkering door het inzetten van participatieconsulenten. Om de sociale cohesie te versterken worden flatcoaches, lief en leed straatjes en activiteiten in de wijk ingezet. De activiteiten hebben daarbij een tweeledig doel zoals verminderen van afval en overlast en gelijktijdig inwoners met elkaar te verbinden.

Stand van zaken:

In het programma wordt gewerkt met uitvoeringsplannen per opgave. Vanuit het uitvoeringsplan bij de opgave Jeugd en onderwijs wordt gewerkt aan het verrijken van de voorschoolse educatie door de voorbereidingen te treffen voor een groep kinderen waar ook jeugdhulp wordt ingezet. Ook wordt extra ondersteuning geboden aan kinderen door middel huiswerkbegeleiding en aan ouderbetrokkenheid door de inzet van de brugfunctionaris. Ook de verrijkte schooldag is verder doorontwikkeld.
Vanuit de opgave Jongeren is gewerkt aan het uitvoeren van het amendement door het gevraagde onderzoek naar behoeften van jongeren uit te voeren en door het in kaart brengen van beschikbare data. De uitkomsten hebben niet geleid tot grote veranderingen in het oorspronkelijke uitvoeringsplan en de acties die daarin zijn opgenomen.
Vanuit het uitvoeringsplan van de opgave Financiële zelfredzaamheid zijn participatieconsulenten ingezet die in gesprek zijn gegaan met inwoners met een grote afstand tot de arbeidsmarkt en in het reguliere beleid geen begeleiding krijgen. Het doel hiervan is om deze inwoners meer te laten participeren in de samenleving. Daarnaast is er gewerkt aan het beter ontsluiten van financiële hulp en taalonderwijs.
De acties van het uitvoeringsplan bij de opgave Fijn en veilig wonen zijn gericht heeft op het verder inzetten van voorlichting aan inwoners over afval en op de bestrijding van ratten en meeuwen.
Ook zijn er in Leidschendam Noord meerdere moedertrainingen succesvol afgerond. Dit is een cultuur sensitieve training, waarbij het versterken van de  weerbaarheid van de moeders centraal staat. De kern van de training is ‘Goed voorbeeld doet volgen’; bij positieve gedragsverandering van de moeder, zal dit ook direct effect hebben op het gedrag van het kind. Dit zorgt ervoor dat zij kunnen participeren in hun, buurt, wijk, leefomgeving en in de samenleving. Moeders leren ondermijnende gedragsveranderingen bij hun kinderen en in de omgeving te herkennen en daarop te handelen, onder meer door hulp te zoeken. Het plan is om eind 2024 ook een training in Bovenveen te starten en daarmee de training ook verder uit te breiden in onze gemeenten.

Vooruitblik:

Er wordt verder gewerkt aan het uitvoeren van de uitvoeringsplannen (ibabs 2940l)